نقد و بررسی خیار تعذر اجرای قرارداد مصطفی عرب انتشارات نیل آی

خیار تعذر اجرای قرارداد در حقوق ایران و فقه اهل سنت و لبنان انتشارات نیل آی

نوشته مصطفی عرب

قاضی دادگستری و دانشجوی دکتری جزا و جرم شناسی

پایبندی و متعهد بودن به یک قرارداد از مهم ترین دغدغه های هر شخصی هنگام انعقاد قرارداد می باشد. در فقه قاعده ای تحت عنوان (( بطلان کل عقد بتعذر الوفاء بمضمونه)) بیان گردیده است؛ به موجب این قاعده هر عقدی که وف به مضمون آن متعذر باشد، باطل است و در این میان تفاوتی نمی نماید که تعذر وفا به عقد از جانب یکی از طرفین یا از جانب هر دو باشد. در حقوق موضوعه از این قاعده به تعذر اجرای عقد، تعبیر می شود. انسان اجتماعی از سویی نیازمند است و از سوی دیگر منفعت طلب؛ او همان گونه که برای رفع نیازهای روزمره خود به دسترنج و داشته های هم نوعان خود محتاج است به حفظ دارایی و توانایی خود نیز سخت علاقه مند است؛ او معمولا به معاوضه و معامله می اندیشد که برای تنظیم روابط حقوقی خود ناگزیر به تنظیم قرارداد با دیگران است؛ قراردادی سودمند و عقلایی تا در مقابل آن چه طی توافق با دیگران به دست می آورد، چیزی را از دست بدهد. به همین جهت وفای به عقد را مطلوب عقل میداند و همان طوری که می دانیم اصل در همه پیمان ها، استواری و لزوم وفای به آن هاست که بر پایهی تامین مصلحت اجتماعی و حفظ امنیت تجاری و اقتصادی بنیان نهاده شده و به رسمیتشناخته شده است. با این وجود اصل لزوم قراردادها نیز مانند دیگر قواعد حقوقی و اجتماعی از گزند ضرورت ها در امان نمانده است از این رو نباید آن را مطلق پنداشت. بنابراین در مواردی بر این قاعده نیز استثنائاتی وارد شده است. این معاذیر قراردادی، اصل لزوم قراردادها را تخصیص زده و نیروی الزام آور عقد را از بین می برند.

از مقدمه کتاب

سرفصل های کتاب خیارتعذر اجرای قرارداد مصطفی عرب:

1. مفهوم و اقسام خیار تعذر اجرای قرارداد در حقوق ایران
2. بررسی مبنا و شرایط خیار تعذر اجرای قرارداد در ابواب فقه اهل سنت و حقوق ایران
3. تطبیق آثار خیار تعذر اجرای قرارداد در فقه اهل سنت و نظام حقوقی ایران
4. نتیجه گیری