نقد و بررسی به زبان آدمیزاد اثر رضا بهاری انتشارات نشرنی

به زبان آدمیزاد اثر رضا بهاری انتشارات نشرنی

آدمیزاد وقتی قلم به دست گرفت تا قراردادی با همسایه، شهادت نامه‌ای برای خویشاوند، تظلمی به کدخدا، یا عریضه‌ای به عدلیه بنویسد، ناگهان ترمز احساسات طبیعی‌اش را کشید و در انتخاب کلمات و عبارات احتیاط کرد تا دسته گلی به آب ندهد. از صراحت چون خیری ندیده‌ بود کم کم به دوپهلونویسی و درازنویسی و لاجرم به مُهمل نگاری رو آورد…. بعدها کاتبان قاجاری انواع تکنیک‌های شکسته نویسی و ابراز عبودیت و جان نثاری را هم ابداع کردند؛ به مخده هاشان تکیه دادند و با هزار کرشمه‌ی قلم تا میتوانستند صنعت به‌کار بردند و با الفاظ ثقیل عبارت پردازی کردند و سرانجام مطنطن نویسی را به اوج کمال رساندند ـ اما بزرگ‌ترین دستاوردشان در سیر تکامل نثر دیوانی این بود که توانستند، به زبان فاخر و با خط شکسته نستعلیق، سالیان سال همچنان مهمل بنویسند…. عریضه نویسانی که جلو عدلیه بساط پهن کرده بودند تا چند دهه کارشان فقط نوشتن مهملات بود اما بعداً، با ورود ماشین تحریر به صحنه، به تایپ‌کردن مهملات تبدیل شد…. اختراع خودکار نقطه‌ی عطفی در تاریخ تحولات نثر فارسیِ اداره‌جاتی بود. قبل از ظهور این وسیله، کارمندان اولیه قلم‌شان را در لیقه‌ی دوات فرو می‌بردند و، بسیار پاکیزه و با طمأنینه، مهمل می‌نوشتند؛ اما خودکار سرعت نوشتن مهملات را چندین بار افزایش داد و بی‌گمان در شکل‌گیری مکاتب امروزی مهمل‌نویسی و شلخته‌نگاری نقش با اهمیتی ایفا کرد….