نقد و بررسی فرهنگ و هنر ادبیات ایران و جهان نظام الدین نوری انتشارات یادواره اسدی

فرهنگ و هنر ادبیات ایران و جهان  نظام الدین نوری انتشارات یادواره اسدی

زمان ایرانیان در دوره ماد و هخامنشیان ، فارسی باستان بوده است و در زمان اشکانی و ساسانی زبان بهلوی زبان پهلوی پس از ورود اسلام به ایران اندک ادنک راه ضعف و فراموشی را پیموده و سپس زبان دری و خط عربی و مقدار زیادی از لغات عربی وارد زبان فارسی شده است .لهجه ها و زبانهای محلی در این دوره مانند آذری کردی تبری گیلی و دلمی وسیستانی ، سُعدی ، خوارزمی و نظایر اینها با زبان عربی درآمیختند و ادبیات کامل فارسی را تشکیل دادند.ادبیات این دوره از زمان صفاریان در قرن سوم شروع شد و در قرن چهارم به کمال رسید خاندان سازمانیان که خاندان های اصیل ایرانی بودند و نسلشان به خاندان ساسانی می رسید به ترویج زبان فارسی پرداختند و شاعران و نویسندگان زبان فارسی را مورد حمایت خود قراردادند و در نتیجه سبک خراسانی  را پدید آوردند.در قرن پنجم و ششم به علت رواج دین اسلام و قرآن نیز مایه تشدید نفوذ لغات عربی و ورود بسیاری از آنها در زبان بود .در این دو قرن که دوره برچیده شدن حکومتهای ایرانی و روی کارآمدن غلامان وقابل ترک نژاد یود تعدادی از لغات ترکی نیز در زبان  نیز در زبان فارسی راه یافت .سبک دیگری در اواخر قرن پنجم و اوایل قرن ششم در نثر فارسی پدید آمد به سبک مصنوع یا سبک فنی مشهور است که آمیخته با صنایع در آن بسیار است ترجمه کلیله و دمنه است بعد از آن کتاب مقامات حمیدی و سپس کتاب چهار مقاله است .در قرن هفتم دوره مغول سبک عراقی رایج می شود و کتابهای مهمی چون جهان گشای جوینب تاریخ وصاف ،لباب الباب ،جوامع الحکایات ،الممجم ،نفته النصدر، و طبقات ناصری مجالس سعبه،گلستان سعدی،اخلاق ناصری،مناقب العارفین ،و نظایر اینها پدید می آیند .در عهد تیموری آثار ادبا به سبک ساده و عادی نگارش می یابد و در ائاخر این دوره کتابهای ظفرنامه شامی،زیده التواریخ،نفحات الانس جامی،حبیب السیر و نظایر اینها به وجود می آیند .در دوره دوره صفوی سبک هندی معمول می گردد و ادبیا به سرزمین هند رهسپار می شوند به طور کلی ادبایت فارسی در این دوره وضع خوبی نداشت از کتابهای این دوره احسن التواریخ ،مجالس المومینین ،عالم آری عباسی و نظایر اینها را می توان نام برد .در دوره افشار و زندیه نهضت بازگشت ادبی آغاز می شود و در دوره قاجاریه شعرا به سبک قدما شعر می سرودند و ادبایی چون :رضا قلی خان هدایت و قائم فراهانی ساده نویسی را شروع کردند در زمان  مشروطه ،انقلاب ادبی به وجود می آید و سیاست وآزادی خواهی وارد ادبیات می شود شعرا ونویسندگان تحت تاثیر ادبیات فرنگی قرار می گیرند و ترجمه آغاز می گردد تا اینکه شعر نو پا به عرصه ادبیات می نهد .