توسعه و مبانی تمدن غرب

چرا پرداختن به تمدن غرب مهم است؟

یکی از سؤالات مهمی که در این خصوص مطرح می شود این است که چرا برای ما که در سرزمینی با تمدنی غنی زندگی می کنیم، شناخت تمدن غرب مهم است؟ در پاسخ به این سؤال باید گفت که اهمیت این سابقه تاریخی و فرهنگی زمانی مشخص می شود که جایگاه آن به عنوان یکی از بزرگترین و تأثیرگذارترین تمدنهای جهان را در نظر بگیریم.

 این تمدن نه تنها از نظر اقتصاد، سیاست و فرهنگ، بلکه در قلمرو علم و فناوری نیز تأثیر عمیقی بر سایر تمدن های جهان از جمله کشور ما گذاشته است و پیامدهای گسترده ای به همراه داشته است. از سوی دیگر با توجه به برجستگی تاریخی و پهنه جغرافیایی آن، مطالعه و اکتشاف تمدن غربی می تواند بینش ارزشمندی در مورد تکامل جوامع ارائه دهد.

علاوه بر این، شناخت چنین فرهنگ عظیمی می تواند به درک عمیق تر از مسائل جهانی مانند شکل گیری و پایان جنگ ها، تغییرات تاریخی، تحولات فرهنگی، تحولات ارزشی و تغییرات اجتماعی منجر شود. در واقع نگاه به غرب برای ایجاد یک چارچوب مناسب برای حل چالش های جهانی که گاه خود غرب موجب آن است بسیار مهم به نظر می رسد.

اهمیت تمدن غرب برای ما ایرانی ها زمانی روشن تر می شود که عمق ارتباطات تاریخی و فرهنگی بین تمدن غربی و ایران از دوران باستان تا به امروز را مورد بررسی قرار دهیم. این تبادلات فرهنگی، علمی و ادبی به توسعه و غنی شدن هر دو جامعه کمک کرده است.

بنابراین عمیق شدن در این زمینه ما این امکان را می دهد که با چالش ها و فرصت های موجود در دنیای مدرن بهتر آشنا شویم و برای توسعه فرهنگی، اقتصادی و اجتماعی کشور خودمان راه حل هایی مناسب پیدا کنیم و بتوانیم از مدخل ارتباطات بین المللی در جهت توسعه همه جانبه کشور گام برداریم.

پایه های فرهنگ و تمدن غرب

عوامل تأثیرگذار که پایه های تمدن غربی را تشکیل می دهند را می توان به طور گسترده در ملت سازی، صنایع دستی، هنر، توسعه سنت ترجمه، تعامل با شرق و تجارت دسته بندی کرد. به عنوان مثال جهانی سازی تمدن غرب با عصر اکتشاف و استعمار سرزمینهای جدید، مانند قاره آمریکا، کانادا و استرالیا، همراه بود. این امر غرب را مملو از ثروت سرزمین های جدید کرد.

همانگونه که اشاره شد ترجمه نیز نقش مهمی در رشد و گسترش تمدن غربی در طول تاریخ داشته است. این سنت با ترجمه آثار علمی، فلسفی و ادبی شرقی به زبانهای غربی شروع شد و اطلاعات جدید را به علما، متفکران و روشنفکران غربی ارائه کرد.

اهمیت قائل شدن برای دانش فنی و علمی نیز از دیگر پایه های این تمدن است که هدف اصلی آن رسیدن رشد اقتصادی، بهبود شرایط زندگی، بهبود فناوری های مختلف از جمله ارتباطات، انرژی، پزشکی، بهبود خدمات بهداشتی و درمانی، ارتقاء سطح آموزش و تحصیلات، بهبود زیرساخت های شهری و روستایی، و ایجاد فرصت های شغلی است.

تأثیر تمدن ایران بر تمدن غرب

تأثیر تمدن ایران بر تمدن غرب در طول تاریخ به طور گسترده ای مورد بررسی قرار گرفته است. این موضوع از سوی تاریخ نگاران، سیاستمداران، هنرمندان، ادیبان، شاعران و ... به دفعات مورد توجه قرار گرفته و جنبه های مختلفی از این نفوذ از جمله نفوذ فرهنگی، علمی، هنری و اجتماعی آن مشاهده و تحلیل شده است.

به عنوان مثال یکی از اولین تأثیرات تمدن ایران بر غرب از طریق تبادل فرهنگی و ادبی بود. این تعاملات از طریق مسیرهای تجاری آبی و زمینی و روابط دیپلماتیک از طریق جاده ابریشم رخ داد. اثرات این مبادله را می توان در توسعه تاریخ نگاری، سیاست نامه نویسی، حماسه سرایی، دانش معماری، فلسفه و حتی ساختارهای دولتی مشاهده کرد. این اثر در آثار تاریخی، حکاکی ها، بافندگی، نقاشی و حتی مجسمه سازی کشورهای اروپایی نیز به خوبی قابل مشاهده است.

علاوه بر این، تأثیر فرهنگ انسان محور و دموکراتیک ایرانی بر تاریخ تمدن غرب به وضوح مشهود است. اصول و مفاهیمی مانند مهمان دوستی، مهربانی، احترام به حقوق بشر و احترام به همه ادیان و مذاهب ریشه عمیقی در فرهنگ و ادبیات ایران دارد. این اصول و ارزشها بارها تفکر و ایدئولوژی اروپاییان را در طول تاریخ شکل داده و به توسعه ایده های مدرن و ارزشهای دموکراتیک در اروپا کمک کرده اند.

یکی دیگر از موارد نفوذ تمدن ایران بر تمدن غرب در حوزه علم و فناوری قابل مشاهده است. تمدن ایرانی در دوران باستان، به ویژه در ریاضیات، فلسفه و پزشکی، دستاوردهای شگفت انگیز و قابل توجهی داشت. سفرنامه نویسان و اندیشمندان غربی از طریق ترجمه و انتشار آثار ایرانی به زبانهای اروپایی، این دانش و فناوری را منتقل کردند. به عنوان مثال بسیاری از اختراعات بشر ریشه در پهنه ایران زمین داشته است و مستقیماً به عصر روشنگری و پیشرفت علمی غرب کمک کرده است.

علاوه براین  بناهای نمادین مانند پاسارگاد و تخت جمشید همواره الگویی برای بسیاری از ساختمانها و آثار هنری در اروپا و غرب بوده اند. نمونه هایی از این دست در آکروپولیس یونان قابل مشاهده است. علاوه بر این ایرانیان در ساخت باغ و فضای سبز اولین گام ها را برداشته و این سنت دوستدار زمین را به غرب انتقال داده اند.

سخن آخر

فرهنگ و تمدن غرب به طور مداوم با ملت سازی، توسعه صنایع دستی و هنر، تعامل با شرق و تجارت و پیشرفت علم و فناوری، تداوم خود را رقم زده است. این تمدن از طریق تبادل فرهنگ و اقتصاد با باقی فرهنگ های کهن و عظیم جهان، از جمله شرق، به ثروت فرهنگی و تمدنی شگفت انگیزی دست یافت و طی چند قرن توسعه اقتصادی، پیشرفت و شکوفایی شگفت انگیزی را تجربه کرد.

این تمدن همواره با برقراری روابط بین المللی، استفاده از سنت ترجمه، انعطاف فرهنگی و تبادلات اقتصادی و سیاسی به دنبال افزایش اثرگذاری خود بوده است. با این حال سایر فرهنگ ها نیز به طور کامل پذیرای صد در صد این تمدن نبوده و حتی به شکل قابل توجهی در همه حوزه ها بر آن اثر گذاشته اند. به نحوی که می توان این تمدن را وامدار تمدن شرق دانست.

چند نمونه از کتاب هایی که می توانید برای مطالعه بیشتر در زمینه توسعه و مبانی تمدن غرب استفاده کنید را در زیر معرفی می کنیم: